Vertigo tedavisinde ‘manevra’ metodu işe yarıyor mu?
4 min read
Başın hareketleriyle birlikte ansızın ortaya çıkan şiddetli baş dönmesiyle karakterize olan bu hastalık her yaşta görülmekle bir arada, sıklığı ileri yaşlarda daha da artıyor. O denli ki 40-60’lı yaşlarda en sık görülen baş dönmesi nedeni BBPV oluyor. Kulak Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazım Korkut, bu hastalıkta ilk şiddetli baş dönmesi atağının çoklukla sabah yataktan kalkarken başladığını belirterek, “Ataklar eğilip kalkma, üste yahut aşağıya hakikat bakma ya da yatakta bir yandan başkasına dönüldüğünde görülüyor ve yaklaşık 15-60 saniye kadar sürüyor” dedi. Şiddetli baş dönmesi atakları nedeniyle otomobil kullanmak, makina başında çalışmak, sportif aktivitelerde bulunmak, merdiven inip çıkmak, toplantılara ve toplumsal etkinliklere katılmak önemli düşünceler yaratabiliyor. Hastalar dehşetleri nedeniyle meskene kapanıyor ve toplumsal hayattan kopabiliyorlar. Hoş haber ise BBPV tablosunda yalnızca birkaç dakika süren ‘manevra’ tedavisiyle baş dönmesinden kurtulmanın mümkün olması; üstelik ekseriyetle tek seans kâfi oluyor!
Hastalık değil, belirti!
Toplumdaki yaygın inanışın bilakis, vertigo, başka ismiyle baş dönmesi hastalık değil, pek çok hastalıkta görülen bir belirti. Baş dönmesinin nedenleri kabaca ‘santral’ ve ‘periferik’ kökenli vertigo olarak ikiye ayrılıyor. Beyin kanamaları, beyin tümörleri, anevrizmalar, multipl skleroz üzere birçok santral hudut sistemi hastalıklarında görülen vertigo çok gürültülü ve çok semptomlu bir klinik tablonun belirtilerinden yalnızca biri oluyor. Prof. Dr. Nazım Korkut, “Ancak periferik vestibüler sistem hastalıklarında ise vertigo, yani şiddetli baş dönmesi tüm dikkati üzerinde toplayan en değerli belirti olarak karşımıza çıkıyor” diye konuştu.
İç kulaktaki kristaller yerinden oynarsa…
BPPV olağan şartlarda iç kulakta istikrarın sağlanmasında var olan, lakin bulunması gereken yerin dışına kaçan kalsiyum parçacıklarının neden olduğu mekanik bir hastalık. Utrikül ve sakkül denilen iç kulak kısımlarından, yarım daire kanalları içine kalsiyum karbonat parçacıklarının (kristallerin) kaçması ve bu parçacıkların serbestçe kanalların içinde dolaşmasıyla ortaya çıkıyor. Bir başka tablo ise yarım daire kanallarının ‘ampüller kupula’ denilen kısma bu parçacıkların yapışmasıyla oluşuyor.
Tek seansta tahlil sağlanabiliyor
Mekanik bir iç kulak hastalığı olan BPPV’ye tedaviyle kesin tahlil sağlanabiliyor. Bazen kristaller bizatihi yerine dönebilse de çoklukla sıkıntılı kanal yahut kanalların saptanarak uygun hareketlerle tedavi edilmesi gerekebiliyor. Kanallar içine kaçan kalsiyum kristalleri ‘repozisyon manevraları’ ile olması gereken yepyeni pozisyonlarına gönderiliyor, böylelikle sorun ortadan kalkıyor. Kulak Burun ve Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazım Korkut, manevra tedavisiyle baş dönmesi meselesinin ekseriyetle tek seansta ortadan kalktığına işaret ederek, şunları söyledi:
“BPPV’de baş dönmesinin yüzde 80 üzere hayli yüksek bir oranından art kanallar sorumlu oluyor. Bunlara yönelik hareketlerle baş dönmesi birinci seansta büyük oranda sona eriyor. Daha az sıklıkta rastlanan yatay kanallara ilişkin BPPV ise daha dirençli seyir izliyor ve repozisyon hareketlerini birçok kez tekrarlamak gerekebiliyor.”
Nadiren cerrahi teşebbüs gerekebiliyor
Prof. Dr. Nazım Korkut, uygun hareketlere karşın düzelmeyen hastalarda ise çok nadiren cerrahi teşebbüse gereksinim duyulduğunu belirterek, “Cerrahi teşebbüs olarak kanalın tıkanması yahut ikazları beyefendisine taşıyan hududun kesilmesi gündeme gelebiliyor. Bilhassa uzun soluklu, sık tekrarlayan BPPV hastalarında beraberinde migren de bulunabiliyor. Bu durumdaki hasta kümesinde repozisyon hareketlerinin yanı sıra vestibüler migrenin tıbbi tedavisi de uygulanıyor” bilgisini paylaştı.
Tedavi birkaç dakikada tamamlanıyor
BPPV (Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo) tedavisinde ‘kanalolit repozisyon’ hareketinden hayli başarılı sonuçlar alınıyor. Odyolog Dr. Zeynep Gence Gümüş, altta yatan farklı bir neden olmadığı takdirde, BPPV hastalığının repozisyon hareketleriyle düzeldiğini vurgulayarak, “Manevra tedavisi dakikalar süren kısa bir tedavidir. Hastanın başına aşikâr konumlar verilerek halk ortasında istikrar kristalleri olarak bilinen otokonianın yerine girmesi amaçlanıyor. Hastalarımızın yüzde 85’i tek seansta düzelirken, kalan yüzde 15’lik kısmına birden fazla kere hareket uygulanması gerekebiliyor” tabirlerini kullandı. Dr. Zeynep Gence Gümüş, hareket tedavisinden faal sonuç alınabilmesi için sonrasında birkaç gün baş hareketlerinin kısıtlanması, yüksek yastıkla ve sırt üstü (sağa/ sola dönmeden) yatılması gerektiğinin altını çizdi.
