“Türk havacılık tarihinin en gurur verici pilotu kimdir?” diye sorsak çoğumuzun aklına Sabiha Gökçen gelir. Bu elbette ki bir tesadüf değil, başarılı ve cesur bir kadının, mücadele dolu hikâyesinden kaynaklanıyor.
Türk tarihinin ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen, uçuş hayatı boyunca havada 8.000 saatten fazla zaman geçirmiştir. Birçok askerî operasyona katılmış ve Türk kadınının cesaretini tüm dünyaya göstermiştir. Gelin hep beraber ”Sabiha Gökçen kimdir?” sorusunu cevaplandıralım ve hayatından başlayarak, havacılık kariyerinin başlangıcını ve başarılarını inceleyelim.
Sabiha Gökçen’in Atatürk ile tanışması, hayatının yönünü değiştirdi.
İlk kadın pilotumuz 22 Mart 1913 tarihinde Bursa’da dünyaya gelmiş. Fakat annesini ve babasını küçük yaşta kaybetmesi sebebiyle hayatla mücadelesi erken başlamış. 1925’te, daha 12 yaşında iken evlerinin yakınında bulunan Hünkâr Köşkünde konaklamaya gelen Atatürk ile tanışma fırsatı bulmuş. Atatürk ise onu manevî çocuklarından birisi olarak gördüğünde Sabiha Gökçen’in hayatı tamamen değişmeye başlamış.
Atatürk, Sabiha Gökçen’i evlat edinmiş ve eğitim hayatına Üsküdar Amerikan Lisesinde devam etmesinin en büyük destekçisi olmuş. 1934 yılında Soyadı Kanunu çıkmış ve Mustafa Kemal Atatürk, Sabiha’ya “Gökçen” soyadını vermiştir.
Havacılık kariyerinin başlamasında Atatürk’ün desteği büyüktü.
Sabiha Gökçen, havacılığa olan ilgisinin Türkkuşu açılışındaki gösteride sergilenen planör uçuşlarıyla başladığını söylüyordu. Bu ilgisinin ardından aynı yıl Türk Hava Kurumunun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okuluna girdi. Elbette ki bu noktada Atatürk, manevi kızına olan desteğini her zaman sürdürdü.
İlk yüksek planörcülük brövelerini Ankara’da aldı ve ardından 7 erkek öğrenci ile birlikte Kırım’a gönderildi. Gökçen, orada da yüksek planörcülük eğitimini tamamladı.
”Belki de dünyada ilk askerî kadın pilot olacaksın.”
Eğitimini tamamlayan Sabiha Gökçen’e Atatürk’ün söyledikleri ise şunlardı: “Beni çok mutlu ettin… Şimdi artık senin için planladığım şeyi açıklayabilirim… Belki de dünyada ilk askerî kadın pilot olacaksın… Bir Türk kızının dünyadaki ilk askerî kadın pilot olması ne iftihar edici bir olaydır, tahmin edersin değil mi? Şimdi derhal harekete geçerek seni Eskişehir’deki Tayyare Mektebine göndereceğim. Orada özel bir eğitim göreceksin.”
Bu sözler üzerine Gökçen, 1936 yılında yurda geri döndüğünde askerî pilotluk kariyeri Eskişehir’de başladı. Eskişehir Askeri Hava Okulu 1.Tayyare Alayı’nda avcı ve bombardıman uçaklarıyla uçuşlar yaptı. 1937 yılında ise ilk askerî uçuş brövesini aldı.
Askeri uçuş brövesini aldıktan sonra Sabiha Gökçen birçok başarıya art arda imzasını attı.
- 1938’de uçağıyla beş gün süren ve Atatürk’ün isteğiyle yanına bir makinist dahi almadan, tek başına Balkan turu gerçekleştirdi. Vultee tipi bir uçakla gerçekleştirdiği bu tur sonunda Yugoslav Genelkurmay Başkanı tarafından Beyaz Kartal nişanına layık görüldü. Bu tur sonrasında ise dünyada, “göklerin kızı” ismiyle anılmaya başladı.
- Kadınların orduda görev yapmasına ilişkin yasanın çıkması için mücadele verdi ancak bu yasa çıkmadı. Bunun üzerine Sabiha Gökçen ordudan ayrılma kararı alarak Türkkuşu Uçuş Okuluna başöğretmen tayin edildi. Ardından Türk Hava Kurumu yönetim kurulu üyesi oldu.
- 1953 ve 1959 yıllarında, davet üzerine ABD’ye giderek Türk toplumu ve Türk kadınını tüm dünyaya bir kez daha tanıtma fırsatı yakaladı.
- 1996 yılında Amerikan Hava Kurmay Kolejinin mezuniyet töreni için düzenlenen Kartallar Toplantısı’na onur konuğu olarak katıldı. Maxwell Hava Üssündeki törende dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri seçildi.
Sabiha Gökçen havacılık kariyeri boyunca gösterdiği başarılarla çok fazla ödül ve madalyaya sahip oldu.
- Türk Hava Kurumunun bir numaralı “Övünç (Murassa) Madalyası ve Beratı”
- Yugoslav ordusunun en büyük nişanı olan “Beyaz Kartal Nişanı ve Ordu Brövesi”
- Romanya Ordusu Havacılık Brövesi
- Trakya ve Ege manevralarından dolayı verilen hatıra madalyalar
- Türk kadınının seçme ve seçilme hakkı kazanmasının 50. yılında TBMM’deki törende verilen “Mesleklerinde Öncü Kadınlar Plaketi”
- Selçuk Üniversitesi Fahri Doktorluk Payesi
- Türk Hava Kurumu tarafından 1989’da verilen altın madalya
- 1991’de Uluslararası Havacılık Federasyonunun havacılığın bütün dallarında üstün başarı gösteren havacılara verdiği “FAI Altın Madalyası”
- 1996’da ABD’nin Maxwell Hava Üssü’ndeki törende “Dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri” ünvanı
- Ordu, çeşitli dernek ve kuruluşların verdiği 28 adet plaket
Sabiha Gökçen hakkında bilinen dikkat çekici bilgiler:
- Sabiha Gökçen Türkiye’nin ilk kadın pilotu olmasının yanı sıra dünyadaki ilk kadın savaş pilotudur.
- Havacılık kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirmiştir.
- 32 farklı askerî operasyonda görev almıştır.
- İlk defa motorlu uçakla uçma deneyimini 1936 yılında edinmiştir.
- Uçuş hayatı boyunca toplam 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçtu.
- Son uçuşunu 1996’da 83 yaşında, Fransız Pilot Daniel Acton eşliğinde Falcon 2000 uçağıyla gerçekleştirmiştir.
- 1940 yılında hava okulunda askerî coğrafya ve topoğrafya öğretmeni Üsteğmen Kemal Esiner ile evlenmiş ve eşine kendi soyadını vermiştir.
- “Dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri” ünvanı ile dünya tarihinde bu ünvanı alan ilk ve tek kadın pilot olmuştur.
- 22 Mart 2001 tarihinde 88 yaşında iken kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Türk havacılık tarihine ismini altın harflerle kazıyan ilk kadın savaş pilotumuz Sabiha Gökçen hakkındaki yazımızın sonuna geldik.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
